سندرم تخمدان پلی کیستیک

تنبلی تخمدان اصطلاحی است که به سندرم تخمدان پلی کیستیک (Polycystic Ovary Syndrome) یا PCOS می گویند.

این سندرم منجر به اختلالاتی در چرخه قاعدگی می شود که معمولاً از ابتدای بلوغ آغاز میگردد.

علت دقیق ایجاد سندرم تخمدان پلی کیستیک هنوز ناشناخته است.

سیکل های قاعدگی ممکن است در ابتدا طبیعی بوده و سپس نامنظم شوند یا حتی شروع قاعدگی به تاخیر بیفتد.

بی نظمی قاعدگی PCOS با کمبود تخمک گذاری همراه است، بنابراین زنان مبتلا ممکن است ناباروری را تجربه کنند.

تمایل به بارداری عاملی است که بسیاری از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک را وادار می کند ابتدا به دنبال مراقبت های پزشکی باشند.

علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک

افزایش تولید آندروژن ها (هورمون های مردانه) توسط تخمدان ها در PCOS یا سندروم تخمدان پلی کیستیک ممکن است منجر به رشد موهای زائد در مناطقی شود.

که نشان دهنده الگوی مردانه است که به عنوان هیرسوتیسم شناخته می شود.

رشد موهای ضخیم و رنگدانه ای در لب بالایی، چانه، اطراف نوک سینه ها و در قسمت پایین شکم رخ می دهد.

آندروژن اضافی همچنین می تواند منجر به آکنه و طاسی الگوی مردانه شود.

به دلیل عدم وجود یا کاهش تخمک گذاری، زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک سطح هورمون پروژسترون را کاهش میدهند. (به طور معمول پس از تخمک گذاری در نیمه دوم چرخه قاعدگی تولید می شود).

این می تواند منجر به تحریک رشد آندومتر (بافت های پوششی رحم) شود که منجر به خونریزی ناکارآمد رحم و خونریزی ناگهانی شود.

افزایش تحریک آندومتر در غیاب تولید پروژسترون یک عامل خطر برای ایجاد هیپرپلازی آندومتر و سرطان رحم است.

مقاومت به انسولین، افزایش وزن و چاقی نیز در PCOS رایج است.

ناظران پیشنهاد کرده اند که حدود نیمی از زنان مبتلا به PCOS چاق هستند.

مقاومت به انسولین، همراه با افزایش سطح انسولین خون، در اکثر زنان مبتلا به PCOS، مستقل از چاقی رخ می دهد.

همچنین گزارش شده است که زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک در معرض افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 هستند و بسیاری از مطالعات سطوح غیرطبیعی چربی خون و سطوح بالای پروتئین واکنش‌گر C (CRP) را نشان داده‌اند که پیش‌بینی‌کننده بیماری عروق کرونر است.

ترکیبی از دیابت نوع 2، افزایش سطح کلسترول و LDL و افزایش سطح CRP نشان دهنده افزایش خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب در زنان مبتلا به PCOS است، اگرچه این خطر هنوز از نظر علمی ثابت نشده است.

علت به وجود آمدن سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

علت دقیق سندرم تخمدان پلی کیستیک مشخص نیست، اگرچه تعدادی از ناهنجاری ها در زنان مبتلا به PCOS ثبت شده است. شواهدی مبنی بر یک علت ارثی (ژنتیکی) برای PCOS وجود دارد، اگرچه هیچ جهش ژنتیکی خاصی به عنوان علت شناسایی نشده است.

نشان داده شده است که تخمدان زنان مبتلا به PCOS ممکن است مقادیر زیادی هورمون مردانه یا آندروژن تولید کند که منجر به اختلال در چرخه قاعدگی و اختلال در باروری می شود.

PCOS همچنین با مقاومت به انسولین یا اختلال در توانایی استفاده از انسولین همراه است و این ناهنجاری نیز احتمالاً با علت PCOS مرتبط است.

وجود کیست های کوچک در تخمدان ها برای PCOS خاص نیست، زیرا زنانی که PCOS ندارند ممکن است کیست تخمدان داشته باشند.

بنابراین وجود کیست به احتمال زیاد دلیل علائم PCOS نیست.

چه زمانی برای PCOS به دنبال مراقبت های پزشکی باشیم؟

اگر دوره های قاعدگی نامنظم یا غایب، رشد موی غیرطبیعی یا بیش از حد، مشکل در باردار شدن یا هر یک از علائم نگران کننده PCOS دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

امتحانات و آزمایشات PCOS

در حالی که تشخیص PCOS ممکن است با علائم مشخصه پیشنهاد شود، تعدادی از آزمایش‌های آزمایشگاهی می‌توانند به ایجاد تشخیص و رد سایر شرایطی که ممکن است مسئول علائم شما باشند کمک کنند.

آزمایش خون ممکن است برای ارزیابی سطوح هورمون های مردانه مانند DHEA و تستوسترون و همچنین گنادوتروپین ها (هورمون های ساخته شده در مغز که تولید هورمون ها در تخمدان ها را کنترل می کنند) انجام شود.

سطح هورمون های تولید شده توسط تیروئید و غدد فوق کلیوی نیز ممکن است به منظور حذف سایر علل علائم ارزیابی شود.

اگرچه یافتن کیست (کیسه های کوچک پر از مایع) در تخمدان ها برای PCOS قطعی نیست، بسیاری از زنان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک مبتلا خواهند شد.

ذکر این نکته ضروری است که وجود کیست در تخمدان ها یک یافته رایج در زنان بدون PCOS نیز می باشد.

از مطالعات تصویربرداری مانند سونوگرافی می توان با خیال راحت برای نشان دادن وجود کیست در تخمدان ها استفاده کرد.

اولتراسوند از امواج صوتی برای تولید تصویری از تخمدان ها استفاده می کند.

این روش شامل قرار گرفتن در معرض تشعشع یا تزریق رنگ نیست و هیچ خطری برای بیمار ندارد.

در برخی موارد، به‌ویژه زمانی که شرایط دیگری مانند تومورهای تخمدان یا غده فوق کلیوی مشکوک باشد، ممکن است اسکن سی‌تی و ام‌آر‌آی تجویز شود.

درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک PCOS

تعدادی از درمان ها وجود دارد که نشان داده شده است در درمان PCOS موثر هستند.

درمان بستگی به شرایط بانوان دارد و ممکن است در جهت ایجاد چرخه های قاعدگی منظم، کنترل خونریزی غیرطبیعی رحم،

کنترل رشد موهای زائد، مدیریت شرایط مرتبط مانند مقاومت به انسولین، یا افزایش شانس بارداری در صورت تمایل باشد.

تعدادی از شرایط پزشکی ممکن است با سندرم تخمدان پلی کیستیک همراه باشد، که نیاز به درمان داشته باشد و همزمان صورت بگیرد.

شرایط مرتبطی که ممکن است به درمان های پزشکی خاصی نیاز داشته باشد عبارتند از:

داروهای خانگی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک PCOS

مانند هر بیماری مزمن دیگری، داشتن یک سبک زندگی سالم می تواند به افزایش کیفیت زندگی و به حداقل رساندن علائم کمک کند.

تغذیه مناسب و ورزش منظم نیز می تواند به مدیریت افزایش وزن و فشار خون بالا که ممکن است همراه با سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد کمک نماید.

وزن همچنین در بسیاری از مطالعات نشان داده است که برخی از اثرات تستوسترون اضافی را در زنان مبتلا به PCOS کاهش    می دهد.

داروهای سندرم تخمدان پلی کیستیک PCOS

داروها اصلی ترین درمان برای علائم قاعدگی و هورمونی PCOS، همچنین شرایط پزشکی مرتبط هستند.

قرص های ضد بارداری خوراکی (OCP، قرص های ضد بارداری) در برخی از زنان مبتلا به PCOS برای ایجاد یک چرخه قاعدگی منظم و کاهش خطر هیپرپلازی آندومتر و سرطان با ایجاد دوره های قاعدگی منظم استفاده می شود.

یکی دیگر از گزینه های درمانی برای کاهش خطر هیپرپلازی آندومتر و سرطان، درمان متناوب پروژسترون است. به عنوان مثال، مدروکسی پروژسترون استات (Provera) به مدت 7 تا 10 روز هر یک تا دو ماه یکبار تجویز می شود.

اسپیرونولاکتون (آلداکتون) یک دیورتیک (قرص آب) است که می تواند با موفقیت اثرات تولید بیش از حد آندروژن مانند آکنه و رشد موهای ناخواسته را معکوس نماید.

داروی دیگری که می تواند اثر آندروژن ها بر رشد مو را مسدود کند، فیناستراید (پروپسیا) است. دارویی که توسط مردان برای درمان ریزش مو مصرف می شود.

از آنجایی که هر دوی این داروها می توانند بر رشد جنین پسر تأثیر بسزایی بگذارند، در صورت تمایل به بارداری نباید از آنها استفاده کرد. افلرنیتین (Vaniqa) دارویی است که برای کاهش رشد موهای صورت تایید شده است.

دارویی به نام کلومیفن (کلومید) می تواند برای تحریک تخمک گذاری (باعث تولید تخمک) در زنانی که مایل به باردار شدن هستند استفاده شود.

اگر این درمان موفقیت‌آمیز نباشد، زنان مبتلا به PCOS و ناباروری ممکن است به درمان‌های تهاجمی‌تر دیگری برای ناباروری مانند: تزریق هورمون‌های گنادوتروپین و فناوری‌های کمک باروری نیاز داشته باشند.

متفورمین (گلوکوفاژ) دارویی است که برای درمان دیابت نوع 2 استفاده می شود و بر عملکرد انسولین تأثیر می گذارد.

همچنین این دارو به کاهش علائم تنبلی تخمدان کمک می‌کند. مقدار مصرف قرص با توجه‌ به شدت بیماری و سطح قند خون تعیین میگردد. بهترین زمان برای خوردن قرص هنگام ظهر به همراه است.

گزینه جراحی برای PCOS

جراحی لاپاراسکوپی برای برداشتن گُوِه ای تخمدان ها قبلا به عنوان اقدامی برای القای تخمک گذاری و درمان ناباروری در زنان مبتلا به PCOS انجام می شد.

امروزه اما به ندرت انجام می شود زیرا کلومید و روش های دیگر برای درمان ناباروری و همچنین به دلیل اینکه چسبندگی ها (بافت اسکار) ممکن است پس از برداشتن گوه تخمدان باقی بماند.

یک روش لاپاراسکوپی معروف به حفاری تخمدان در تخمدان، که در آن بخش‌هایی از تخمدان از بین می‌رود، همچنین برای کاهش سطح آندروژن و درمان PCOS در برخی از زنان استفاده شده است.

پیگیری برای PCOS

برای زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک بسیار مهم است که هم برای مدیریت اثرات هورمونی سندرم تخمدان پلی کیستیک و هم برای درمان بیماری‌های مرتبط، طبق توصیه های پزشک خود عمل کنند.

نحوه پیشگیری از PCOS

از آنجایی که علت سندرم تخمدان پلی کیستیک به خوبی شناخته نشده است، پیشگیری از PCOS ممکن نیست.

با این حال، حفظ وزن و سبک زندگی سالم در پیشگیری و کنترل بسیاری از شرایطی که ممکن است با PCOS مرتبط باشد، مهم است.

پیش آگهی PCOS چیست؟

درمان‌های هورمونی برای ایجاد چرخه قاعدگی منظم و کمک به پیشگیری از خطر سرطان آندومتر معمولاً موفقیت‌آمیز هستند،

مانند داروهایی که فعالیت‌های آندروژنی را کاهش می‌دهند.

پیش آگهی در میان زنان مبتلا به PCOS که تحت درمان های باروری قرار می گیرند متغیر است.

در زنانی که دارای اضافه وزن یا چاق هستند، گاهی اوقات تخمک گذاری تنها با کاهش وزن متوسط ​​انجام می شود.

برخی دیگر ممکن است برای باردار شدن به داروها یا فناوری های کمک باروری نیاز داشته باشند.

اگرچه چشم انداز درمان های ناباروری با توجه به سن زن و سایر شرایط پزشکی متفاوت است، اما مطالعات به طور کلی نشان می دهد که حدود 80٪ از زنان مبتلا به PCOS در پاسخ به کلومیفن سیترات خوراکی (کلومید) تخمک گذاری می کنند و تقریبا 50٪ باردار می شوند.

فناوری های کمک باروری می تواند برای برخی از زنانی که باردار نمی شوند موفقیت آمیز باشد.