بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس در اثر آسیب به بافت های اطراف رشته های عصبی ایجاد می شود.

مولتیپل اسکلروزیس (MS) وضعیتی است که در نتیجه آسیب به میلین، بافت های اطراف اعصاب مغز و نخاع ایجاد می شود.

آسیب به میلین نتیجه یک بیماری خودایمنی است که در آن بدن در برابر بافت های خود پاسخ ایمنی ایجاد می کند.

مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس در زنان بیشتر از مردان است.

سیستم ایمنی بدن به غلاف های عصبی حمله می کند و باعث مولتیپل اسکلروزیس یا بیماری ام اس می شود.

مولتیپل اسکلروزیس (MS) را می توان به عنوان یک فرآیند التهابی با واسطه ایمنی در نظر گرفت که نواحی مختلف سیستم عصبی مرکزی (CNS) را در مقاطع زمانی مختلف درگیر می کند.

همانطور که از نام آن پیداست، این بیماری بسیاری از نواحی سیستم عصبی مرکزی یا CNS را تحت تاثیر قرار می دهد.

اعصاب طبیعی توسط یک غلاف میلین احاطه شده اند تا از آسیب محافظت کنند.

این غلاف همچنین اجازه می‌دهد تا سیگنال‌های عصبی را با چه سرعتی از مغز یا نخاع (CNS) به قسمت آسیب‌دیده بدن برساند.

با از بین رفتن این غلاف، هدایت عصبی به آن ناحیه یا قسمت بدن کاهش می یابد یا به طور کامل قطع می شود.

تخریب ناشی از حمله سیستم ایمنی بدن به غلاف میلین است.

دلیل اینکه سیستم ایمنی بدن به غلاف حمله می کند به طور کامل شناخته نشده است، اما اعتقاد بر این است که به ترکیبی از یک استعداد ژنتیکی و تأثیرات اکتسابی یا محیطی مربوط می شود.

علائم اولیه ام اس

ام اس یک بیماری با علائم غیرقابل پیش بینی است که شدت آن متفاوت است.

موارد شدید ام اس می تواند باعث فلج، از دست دادن بینایی و کاهش عملکرد مغز شود، در حالی که برخی از مبتلایان احساس خستگی و بی حسی می کنند.

مشکلات بینایی:

یکی از شایع ترین علائم ام اس است.

التهاب عصب بینایی را تحت تاثیر قرار می دهد و دید مرکزی را مختل می کند که می تواند باعث تاری دید، دوبینی و کاهش دید در این بیماران شود.

سوزن سوزن شدن و بی حسی:

ام اس بر اعصاب مغز و نخاع تأثیر می گذارد، به این معنی که ممکن است پیام های متناقضی را در سراسر بدن ارسال کند.

گاهی پیامی ارسال نمی شود. این باعث بی حسی می شود.

درد و اسپاسم:

درد مزمن و سفتی عضلانی یا اسپاسم عضلانی نیز در این بیماران شایع است.

خستگی و ضعف:

خستگی بدون علت و احساس خستگی در 80 درصد بیماران از علائم اولیه است.

مشکلات تعادلی و سرگیجه:

سرگیجه و عدم هماهنگی و مشکلات تعادلی می تواند باعث کاهش تحرک بیماران مبتلا به این بیماری شود.

پزشک شما که متخصص مغز و اعصاب این بیماری است، از راه رفتن شما متوجه این مشکل می شود.

اختلال عملکرد مثانه و روده:

اختلال عملکرد مثانه یکی دیگر از علائمی است که در 80 درصد بیماران رخ می دهد.

که شامل تکرر و یا بی اختیاری ادرار، احساس فوریت شدید برای ادرار کردن و ناتوانی در نگه داشتن ادرار است.

اختلال عملکرد جنسی:

مبتلایان به این بیماری در تحریک جنسی مشکل دارند زیرا باید از سیستم عصبی مرکزی که در این بیماری مورد حمله قرار می گیرد شروع شود.

علائم بیماری ام اس

علائم و نشانه های ام اس از فردی به فرد دیگر متفاوت است و از خفیف تا شدید تغییر می کند و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشکلات تعادل هنگام راه رفتن
• از دست دادن شنوایی
• درد صورت
• ضعف
• اسپاسم عضلانی که باعث درد می شود.
• سوزن سوزن شدن یا بی حسی
• یبوست
• مشکلات ادراری

علائم و نشانه های ام اس در بزرگسالان، کودکان و نوجوانان مشابه است.

با این حال، کودکان و نوجوانان مبتلا به این بیماری (ام اس اطفال) نیز ممکن است دچار تشنج و کمبود انرژی شوند که بزرگسالان مبتلا به ام اس آن را تجربه نمی کنند.

علاوه بر این، علائم در افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

علائم و نشانه های بینایی، حسی و حرکتی همگی بخشی از ام اس هستند؛ با این حال، طیف گسترده ای از علائم وجود دارد که می تواند ظاهر شود.

برخی از افراد موارد خفیف ام اس با ناتوانی اندک یا بدون ناتوانی در طول سال ها دارند.

برخی دیگر به انواع شدیدتر ام اس مبتلا هستند که نیاز به حبس روی صندلی چرخدار یا تخت دارند.

بیش از 30 درصد از مبتلایان به ام اس پس از 20 تا 25 سال ناتوانی قابل توجهی خواهند داشت.

با این حال، برخی دیگر ممکن است تمام عمر خود را بدون علائم زندگی کنند (برخی افراد بدون علائم ام اس بطور اتفاقی با MRI ضایعات ام اس دارند یا افرادی که بررسی مغز آنها پس از مرگ به طور غیرمنتظره ای نشان می دهد که تحت تاثیر این بیماری قرار گرفته اند).

این تنوع در برخی موارد تشخیص بیماری ام اس را را دشوار می کند.

اغلب علائم و نشانه ها به عنوان منشأ روانپزشکی اشتباه گرفته می شود.

همین طور که در بالا اشاره شد، برخی از افراد مبتلا به ام اس ممکن است بدون علائم تا علائم خفیف باشند.

میانگین سن شروع بیماری ام اس حدود 34 سالگی است.

اما کودکان و نوجوانان نیز به این بیماری مبتلا می شوند.

هیچ درمانی برای ام اس وجود ندارد، اما داروهای اصلاح کننده بیماری می توانند علائم را کاهش دهند و ناتوانی را به تاخیر یندازند و پیشرفت بیماری را همانطور که در MRI مشاهده می شود، کاهش دهند.

نشانه های بیماری ام اس

اولین نشانه های اولیه بیماری ام اس اغلب تغییرات بینایی است.

تعداد زیادی از افراد مبتلا به بیماری ام اس به نوریت بینایی (التهاب عصب بینایی، که گسترش سیستم عصبی مرکزی است) مبتلا می‌شوند که به عنوان کاهش دید دردناک توصیف می‌شود.

اگر بیمار مبتلا به نوریت بینایی زود تشخیص داده شود، درمان می تواند روند بیماری را تغییر دهد.

قبل از، از دست دادن واقعی بینایی، بیمار ممکن است تغییرات بینایی داشته باشد که توسط بسیاری از افراد به عنوان دید تاری یا مه آلود، نورهای چشمک زن یا تغییر رنگ توصیف می شود.

بافت های اطراف چشم و حرکت چشم ممکن است دردناک باشد.

اکثر افراد طی چند ماه بهبود می یابند، برخی دیگر با نقص بینایی دائمی باقی می مانند.

دوبینی زمانی اتفاق می افتد که چشم ها در جهت های مختلف حرکت می کنند و یکی دیگر از علائم رایج بیماری ام اس است.

بیماری ام اس معمولاً مخچه، بخشی از مغز که مسئول تعادل و هماهنگی حرکتی ظریف است را تحت تأثیر قرار می دهد.

در نتیجه، افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس یا بیماری ام اس اغلب در حفظ تعادل خود هنگام راه رفتن و انجام کارهای ظریف با دست مشکل دارند و افتادن بی دلیل فنجان یا اشیاء دیگر یا ضعف غیرعادی ممکن است رخ دهد.

سایر نشانه های ام اس ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد صورت
• سرگیجه
• از دست دادن شنوایی
• اسپاسم عضلانی دردناک
• ضعف در یک یا چند دست یا پا
• سوزن سوزن شدن یا بی حسی
• احساس درد از نوع الکتریکی در قفسه سینه، شکم، بازوها یا پاها
• یبوست (با درمان های خانگی یبوست را درمان کنید)
• احتباس ادرار
• حالت دائمی خستگی یا خستگی
• تشنج که در حدود 5 درصد از افراد مبتلا به بیماری ام اس رخ می دهد.

افراد مبتلا به ام اس ممکن است از اختلالات خواب، افسردگی شکایت داشته باشند یا ممکن است احساس کنند که تغییراتی را در دامنه توجه یا حافظه خود تجربه می کنند.

بسیاری از علائم بیماری ام اس منجر به عوارض دیگری مانند عفونت مثانه (عفونت ادراری)، کلیه یا خون می شود.

هر ناحیه ای از بدن می تواند درگیر شود و تشخیص این بیماری از سایر اختلالات سیستم عصبی دشوار است.

عوامل مستعدکننده بیماری ام اس

سن:

ممکن است فرد در هر سنی علائم ام اس را نشان دهد، اما سن 50-20 سالگی بیشتر است.

جنسیت:

زنان بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می گیرند.

ژنتیک:

ژنتیک مستقیماً بر این بیماری تأثیر نمی گذارد.

فردی که سابقه خانوادگی ام اس دارد، مثلاً اگر پدر، مادر، خواهر یا برادر مبتلا باشد، احتمال ابتلای فرد 2 تا 3 درصد است.

در فردی که سابقه ام اس دارد، هیچ بیماری خانوادگی وجود ندارد، احتمال ابتلا به بیماری 0.1 درصد است.

عفونت ویروسی:

برخی از ویروس ها با تأثیر بر سیستم ایمنی، احتمال عفونت را افزایش می دهند.

در حال حاضر آنها در حال مطالعه روی ویروس Epstein-Barr هستند که باعث افزایش مونوسیت های خون می شود تا مکانیسم و ​​علت تاثیر آن بر عفونت را دریابند.

نژاد:

سفیدپوستان شمال اروپا بالاترین میزان ابتلا را دارند و بومیان آمریکا، آسیایی ها و آفریقایی ها کمتر تحت تاثیر قرار می گیرند.

چاقی نوجوانان:

نوجوانانی که چاق هستند بیشتر در بزرگسالی به ام اس مبتلا می شوند.

سیگار کشیدن:

افرادی که سیگار می کشند 2 برابر بیشتر از افرادی که سیگار نمی کشند به ام اس مبتلا می شوند.

قرار نگرفتن در معرض نور خورشید و کمبود ویتامین D:

مناطقی که نور خورشید کمی دارند و فاصله زیادی با خط استوا دارند و ویتامین D ندارند بیشتر در معرض ابتلا به ام اس هستند.

ام اس اطفال

علائم و نشانه‌های بیماری ام اس در کودکان و نوجوانان مشابه علائمی است که بزرگسالان تجربه می‌کنند.

با این حال، آنها همچنین ممکن است تشنج و خستگی شدید یا بی حالی داشته باشند.

در نظر گرفته می‌شود که کودکان مبتلا به ام‌اس دارای شکلی از ام اس هستند که به مولتیپل اسکلروزیس عودکننده معروف است.

علت بیماری ام اس

سیستم عصبی مرکزی از مغز و نخاع تشکیل شده است.

آنها اطلاعات محیط ما را پردازش می کنند و حرکات ارادی ماهیچه ها را کنترل می کنند تا به بدن اجازه انجام کارهای خاصی را بدهند.

به عنوان مثال، وقتی چیزی داغ را لمس می کنید، سیگنال هایی از انتهای عصب حسی در دست شما به سمت اعصاب بلند بازو ارسال می شود و در نهایت به نخاع می رسد.

از آنجا، سیگنال به نخاع شما به مغز شما منتقل می شود، جایی که اطلاعات پردازش می شود؛ سپس مغز شما سیگنالی را به سمت پایین نخاع به اعصاب بازوی شما ارسال می کند.

این اعصاب باعث انقباض ماهیچه های بازو می شوند و دست شما را از گرما دور می کنند.

این سیستم به طور موثر کار می کند، مگر اینکه یک فرآیند بیماری بر مسیرهای عصبی در نخاع و مغز تأثیر بگذارد.

ام اس یکی از بیماری هایی است که می تواند این مسیرها را تحت تاثیر قرار دهد.

اعصاب بدن توسط یک ماده چرب به نام میلین (غلاف میلین) پوشیده شده است؛ غلاف میلین اعصاب را عایق می کند و به آن ها اجازه می دهد اطلاعات را در کسری از ثانیه به مغز و از آن منتقل کنند.

اگر میلین به هر طریقی مختل شود، اطلاعات ارسالی نه تنها به تأخیر می افتد، بلکه ممکن است توسط مغز نیز تفسیر نادرست شود.

این تخریب خودایمنی غلاف میلین منجر به ایجاد مناطقی از دمیلیناسیون (همچنین به عنوان پلاک) در مغز و نخاع می شود.

این پلاک ها در انتقال اطلاعات توسط اعصاب در CNS اختلال ایجاد می کنند و منجر به علائمی می شوند که در ام اس مشاهده می شود.

چرا زنان بیشتر در معرض خطر ام اس هستند؟

طبق گفته های بالا تعداد زنانی که به ام اس مبتلا می شوند از مردان به علت عوامل جنسیتی متفاوت است که این عوامل شامل:

هورمون ها و سایر عوامل زنانه

هنگامی که یک بیماری زنان را بیشتر درگیر می کند، احتمالاً هورمون های جنسی مانند تستوسترون و استروژن مقصر هستند.

تفاوت کمتری بین پسران و دختران در میزان ام اس در بین کودکان قبل از بلوغ وجود دارد، اما در کودکان بزرگتر و دختران و پسرانی که بلوغ زودرس را تجربه کردند و بزرگسالان این روند تغییر می کند.

نگرانی های بارداری

بارداری همچنین بر بهبودی و عود ام اس تاثیر می گذارد.

در دوران بارداری، برخی از زنان مبتلا به ام اس متوجه کاهش علائم می شوند.

ممکن است پس از تولد نوزاد شعله ور شود.

عود پس از زایمان یک پدیده شناخته شده در بین محققان و بیماران ام اس است.

مطالعات نشان داده اند که زنان تازه تشخیص داده شده باید شرکت در کارآزمایی های بالینی را در نظر بگیرند که در آن درمان های جدید و مدیریت بهتر علائم در باروری انجام می شود.

کمبود ویتامین D

به طور کلی، ام اس بیشتر افرادی را که دورتر از خط استوا زندگی می کنند، تحت تاثیر قرار می دهد.

پوست ویتامین D را از نور خورشید جذب می کند. محققان به دنبال ارتباط بین سطوح پایین ویتامین D و خطر بیشتر ابتلا به ام اس، افزایش دفعات عود و تأثیر منفی بیشتر این بیماری بر زندگی بیماران هستند.

تشخیص بیماری ام اس

تشخیص ام اس می تواند به خصوص دشوار باشد.

ماهیت مبهم و غیر اختصاصی این بیماری شبیه بسیاری از بیماری های دیگر است.

پزشکان تاریخچه، معاینه فیزیکی، کار آزمایشگاهی و تکنیک های پیچیده تصویربرداری پزشکی را برای رسیدن به تشخیص ترکیب می کنند.

اغلب اوقات، یک متخصص مغز و اعصاب برای تشخیص مورد نیاز است؛ نمونه هایی از آزمایش ها و روش های مورد استفاده برای تشخیص ام اس عبارتند از:

• شمارش کامل خون (CBC)
• آنالیز ادرار
• و در اغلب موارد ارزیابی مایع نخاعی (پنکسیون کمری یا “تپ ستون فقرات”)

همه آزمایش‌های معمول آزمایشگاهی هستند که برای رد سایر شرایط و کمک به تایید تشخیص بیماری ام اس استفاده می‌شوند.

MRI، که تصویری از مغز یا نخاع ایجاد می کند، برای جستجوی تغییرات درون مغز یا نخاع که منحصر به بیماری ام اس هستند، استفاده می شود.

تغذیه بیماران مبتلا به ام اس

تغذیه این بیماران یک رژیم غذایی سالم است.

رژیم غذایی حاوی مایعات سالم، سبزیجات و میوه های تازه، آجیل، پروتئین بدون چربی، غلات غنی از فیبر، لبنیات کم چرب، حبوبات و غیره.

همچنین باید غذاهای حاوی چربی های اشباع شده مصرف کنید.

گوشت قرمز، قند، سدیم بالا و غذاهای فرآوری شده را محدود کنید.

درمان های دارویی برای بیماری ام اس

داروهایی که می تواند بیماری ام اس را کاهش دهد عبارتند از:

• داروهای کورتیکواستروئیدی، به عنوان مثال،
• متیل پردنیزولون (Solu-Medrol، Depo-Medrol)
• دگزامتازون (Bayacardron)
• پردنیزون (استراپ شده)
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
• شل کننده های عضلانی، به عنوان مثال، باکلوفن (Lioresal)
• داروهای ضد افسردگی مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs).
• مهارکننده های خوراکی فسفودی استراز نوع 5، به عنوان مثال، سیلدنافیل (ویاگرا)، تادالافیل (سیالیس، آدسیرکا)، و واردنافیل) (Levitra، Staxyn ODT)

عمر بیماران ام اس

پیش بینی چگونگی پیشرفت ام اس در هر فرد مبتلا تقریبا غیرممکن است.

10 تا 15 درصد افراد مبتلا به ندرت دچار حمله می شوند و تا 10 سال پس از تشخیص ناتوانی زیادی ندارند.

افراد مبتلا به نوع عود کننده (فروکش کننده) ممکن است سال ها در حال بهبودی باشند.

اگر 5 سال پس از شروع بیماری، فرد دچار ناتوانی یا ناتوانی نشود، معمولاً می توان آن را نشانه خوبی برای آینده بیمار در نظر گرفت.

یک مسئله مهم در مورد تصور غلط عموم این است که علیرغم غیرقابل پیش بینی بودن آن، این بیماری به ندرت کشنده است.

اکثر بیماران مبتلا به این بیماری از ناتوانی شدید رنج نمی برند و مانند سایر افراد زندگی عادی دارند.

آیا بیماری ام اس کشنده است؟

با توجه به اینکه ام اس یک اختلال بین سیستم عصبی مغز و اندام ها است.

یعنی اندام‌ها دقیقاً توسط مغز کنترل نمی‌شوند، بنابراین اگر به موقع و مداوم درمان نشود، می‌تواند باعث ایجاد اختلالاتی شود که منجر به مرگ می‌شود.

بیماران زیادی هستند که ام اس دارند و مدت زیادی زندگی کرده اند.

بیماران پیامکی بر اساس دوره بیماری به چهار دسته تقسیم می شوند:

نوع 1:

RR که به صورت فازهای پیشرونده و پسرونده جدید ظاهر می شود.

نوع 2:

PP که از ابتدا علائم پیشرونده دارد و فاز بهبودی ندارد.

نوع 3:

SP در این نوع ابتدا پیشرونده و پسرونده است اما برای مدتی پیشرونده می شود.

نوع 4:

RP که در آن بیماری پیشرفت و بهبود می یابد، اما در نهایت سیر پیشرونده ای دارد.