زایمان زودرس
انقباضات نامنظم که در دهانه رحم قبل از زمان زایمان صورت می گیرد، زایمان زودرس را می تواند به دنبال داشته باشد و در پی آن نوزاد زودتر از موعد به دنیا می آید.
درد های زایمان زودرس را بیش تر از نیمی از خانم ها تجربه میکنند و در هفته 37 به بعد فارغ می شوند، که نشانه از تولد نوزادان زودرس است.
بیشتر کودکانی که پیش از هفته 24 حاملگی متولد میشوند، زنده نمیمانند اما کودکانی که در هفتهی 24 تا 37 متولد میشوند، تحت مراقبتهای پزشکی شانس زیادی برای زنده ماندن دارند ولی هرگز مانند کودکی که در زمان مناسب و طبیعی به دنیا آمده باشد، سالم نیستند.
توسط متخصصان زنان و زایمان پیش بینی می گردد در صورت مشاهده عارضه هایی در مادر مثل مسمومیت های شدید بارداری، یا اختلالات در جنین و توقف رشد جنین اتفاق می افتد و احتمال اینکه زایمان زودرس رخ دهد، بسیار است.
زایمان زودرس چه عوارضی دارد؟
زایمان زودرس مشکلات جدی می تواند به همراه داشته باشد و در خانم های باردار باعث مرگ شود.
به طور کلی بلوغ جنین در زمان تولد در این دوره شانس بقا و سلامت جنین را افزایش خواهد داد.
عوارضی که زایمان زودرس برای نوزاد دارد شامل :
- احتمال افزایش خطر خونریزی مغزی
- افزایش احتمال ابتلا به عفونت و زردی
- احتمال بروز مشکلات تنفسی
- تحت تاثیر قرار گرفتن سیستم عصبی جنین و سایر اندام ها
- مشکلات دستگاه گوارش
- مشکلات تغذیه ای
- همچنین مشکل حفظ درجه حرارت بدن
گاهی اوقات زنده ماندن جنین عواقب بیماری های ریوی ناشنوایی، نابینایی، فلج مغزی و مشکلات رشد را دارد.
اکثر نوزادان که در هفته و سی و هفتم بارداری به دنیا میآیند، احتمال بیماری کمتری نسبت به نوزادان که قبل از هفته سی و چهارم به دنیا میآیند دارند و کمتر در معرض خطر هستند.
در صورت مراجعه باردار به متخصص زنان زایمان قبل از هفته سی و چهارم بارداری به صورت اتفاقی نمیافتد و تیم های پزشکی تمام تلاش خود را میکنند تا زایمان را به تاخیر بیاندازد.
در این مدت رشد سریع ریه ها و اندام های جنین اتفاق می افتد و باعث افزایش شانس زنده ماندن جنین می شود و با این کار برخی از بیماری ها احتمال کم تری دارد که در جنین رخ دهد.
عفونت ها
عفونت ها از مهم ترین فاکتور های زایمان زودرس به حساب می آیند.
عفونت های دستگاه تناسلی
عفونت های دستگاه تناسلی باعث افزایش زایمان زودرس می شود.
مواردی مثل عفونت های باکتریایی در دستگاه تناسلی باعث میشود که فشاری اطراف کیسه آمنیوتیک وارد شود و تضعیف فشار، عفونت، التهاب و باکتری را در دهانه رحم ایجاد مینماید و منجر به اختلالات دوران بارداری می گردد و در نهایت زایمان زودرس را به وجود می آورد.
انواع عفونت ها شامل موارد زیر می باشد:
کلامدیا
قبل از زایمان خانم های باردار باید از لحاظ داشتن عفونتهای کلامدیا و گنوره آزمایشات لازم را انجام دهند.
در صورت مثبت بودن جواب این آزمایش ها خانم های باردار و همسرشان باید بلافاصله درمان شوند.
پس از درمان مورد بررسی قرار بگیرند در ادامه بارداری استفاده از کاندوم توصیه می شود.
واژینوز باکتریال
اگر سابقه زایمان های زودرس دارید خانم های باردار باید از نظر عفونتهای واژینوز باکتریال حتما مورد بررسی قرار بگیرند.
مطالعات در اینباره نشان میدهد که درمان واژینوز باکتریال در سه ماهه دوم و سوم بارداری خطر زایمان های زودرس را برای خانمهایی که سابقه زایمان زود هنگام را داشتند کاهش می دهد اما در برخی از پژوهشهای درمان بی تأثیر بوده است.
عفونت ادراری
عفونت در خانم های باردار و عفونت های باکتریایی و ادراری بسیار رواج دارد.
عفونت های ادراری که معمولا بدون علامت هستند و هیچ گونه نشانه از آن ها وجود ندارد ریسک تولد زود هنگام نوزاد را افزایش می دهد.
بروز اختلالات مربوط به جفت، جفت سرراهی، جدا شدن زود هنگام جفت و یا چسبندگی جفت می تواند عامل اصلی زایمانهای زودرس باشد.
بزرگ بودن بیش از حد رحم مادر در بارداری های چند قلویی و یا افزایش بیش از حد ماده آمنیوتیک را در پی دارد.
اختلالات ساختاری در دهانه رحم مثل کوتاه بودن دهانه رحم.
در حالت طبیعی دهانه رحم باید ۲۵ میلی متر باشد، اگر کمتر از این باشد اختلالاتی را ایجاد می کند.
میتواند منجر به این امر گردد که اگر دهانه رحم انقباضات زیادی داشته باشد که در این حالت حتماً باید سرکلاژ انجام گیرد و خود این عامل می تواند موجب زایمان زودرس شود.
عوامل زیمان زودرس
عوامل مختلفی در زایمان زودرس میتواند وجود داشته باشد اما بیش تر این عوامل باعث بروز زایمان های زودرس خود به خودی میشوند که هنوز عوامل آن مشخص نشده است.
به طور کلی عواملی که باعث افزایش خطرات زایمان زودرس می شوند عبارتند از:
- عوامل ژنتیکی
- سابقه قبلی زایمان زودرس
- بارداری های دوقلو یا چندقلویی
- بارداری هایی کمتر از سالگی۱۷ یا بیشتر از ۳۵ سالگی
- کاهش وزن قبل از بارداری یا عدم داشتن وزن مناسب در زمان بارداری
- کم خونی متوسط در اوایل بارداری
- دهانه رحم ضعیف
- مرگ جنین
- فاصلهی کمتر از یک سال بین زایمان قبلی تا حاملگی مجدد
- مصرف دخانیات
- خشونت خانگی
- مشاغل سخت و شیفت شب کار
چگونه زایمان زودرس را تشخیص میدهند
با استفاده از روش های غربالگری می توان زایمان های زودرس را تشخیص داد.
با اندازه گیری طول دهانه رحم با استفاده از سونوگرافی مشخص می شود که انقباضات رحمی در چه صورت هستند.
از لحاظ نازک شدن دهانه رحم مادر، مورد معاینه قرار میگیرد و برای بررسی عفونت با استفاده از یک سو آب واژن زنان می توانند عفونت را اندازهگیری کنند.
سونوگرافی میزان مایع آمنیوتیک و همچنین اندازه و سن جنین را مورد ارزیابی قرار میدهد.
درصورت عدم مشاهده نازک شدن دهانه رحم و اختلال در شرایط بارداری در خانم باردار با توجه به توصیه پزشک استراحت نسبی و مطلق در منزل برای خانم باردار تجویز میگردد.
پزشک با توجه به دهانه رحم که به صورت غیرطبیعی شده است فشار لگنی، درد کمر، ترشح موکوس، لکه بینی و خونریزی را توسط سونوگرافی تشخیص می دهد.
با مشاهده تغییرات در دهانه رحم فعالیت های بدنی کاهش، رابطه جنسی ترک و ترک سیگار توصیه می شود.
البته این وضعیت بسته به سن مادر و وضعیت جنین دارد که در هفته های بعد هم باید مورد غربالگری قرار بگیرد.
اگر تغییرات دهانه رحم، قبل از هفته بیست و چهارم اتفاق بیفتد بی شک سرکلاژ را انجام میدهند.
سرکلاژ روشی است که با استفاده از بخیه دهانه رحم را به هم نزدیک می کنند تا سقط جنین اتفاق نیوفتد.
غربالگری فیبرونکتین جنینی
انجام این کار برای خانم هایی که دارای انقباضات و یا سایر عوامل زایمان زودرس هستند حتما باید انجام شود.
فیبرونکتین همان پروتئین تولید شده توسط جنین می باشد.
تولید بیش از حد آن در دهانه رحم و واژن در هفته 24 تا 34 بارداری موجب زایمان زودرس می گردد.
در صورت مثبت بودن تست اف اف ان، پزشک بدون اینکه صبر کند داروهای جلوگیری از زایمان زودرس و همچنین داروهایی مثل کورتیکواستروئیدها برای رشد سریع جنین تجویز می کند.
اگر این آزمایش منفی باشد احتمال ختم بارداری در دو هفته آینده بسیار کم است این کار از بستری شدن آن ها در بیمارستان جلوگیری می کند.
