سرطان پروستات
سرطان پروستات بعد از سرطان پوست شایع ترین سرطان در مردان است.
پروستات بخشی از دستگاه تناسلی مرد است که شامل آلت تناسلی، پروستات، وزیکولهای منی و بیضهها میشود.
پروستات درست زیر مثانه و جلوی راست روده قرار دارد.
اندازه آن به اندازه یک گردو است و مجرای ادرار (لوله ای که ادرار را از مثانه تخلیه می کند) را احاطه کرده است.
علاوه بر این، در طول انزال، مایع رقیق و شیری رنگی که توسط پروستات تولید می شود به مخلوط اضافه می شود.
این انزال که شامل مایع وزیکول های منی نیز می شود، منی مرد را تشکیل می دهد.
با بالا رفتن سن، پروستات بزرگتر می شود؛ این می تواند باعث باریک شدن مجرای ادرار و کاهش جریان ادرار شود.
به این حالت هیپرپلازی خوش خیم پروستات می گویند و با سرطان پروستات یکی نیست.
مردان همچنین ممکن است تغییرات دیگری در پروستات داشته باشند که سرطانی نیستند.
در سرطان پروستات، سلولهای طبیعی دستخوش دگرگونی میشوند که در آن نه تنها بدون کنترل طبیعی رشد و تکثیر میشوند، بلکه ظاهر میکروسکوپی خود را نیز تغییر میدهند و میتوانند به بافتهای مجاور حمله کنند.
سلولهای سرطانی پروستات به تومورها یا تودههای بدخیم تبدیل میشوند که سپس با هجوم به فضای آنها و دریافت اکسیژن و مواد مغذی حیاتی، بر بافتهای اطراف غلبه میکنند.
سلولهای سرطانی از این تومورها در نهایت میتوانند از طریق جریان خون و سیستم لنفاوی به اندامهای دوردست حمله کنند.
این فرآیند تهاجم و انتشار به سایر اندامها متاستاز نامیده میشود.
شایع ترین نوع سرطان پروستات، آدنوکارسینوم است.
شایع ترین غیر آدنوکارسینوما کارسینوم سلول انتقالی است.
سایر انواع نادر شامل کارسینوم سلول کوچک و سارکوم پروستات است.
پروستات
پروستات یک غده گردویی کوچک در لگن مردان است.
پروستات معمولاً حدود 3 سانتی متر طول دارد (کمی بیشتر از 1 اینچ). وزن آن حدود 30 گرم (1 اونس) است.
پروستات در کنار مثانه قرار دارد و مجرای ادرار را احاطه کرده است، که یک ساختار لولهای است که ادرار (تولید شده توسط کلیه و ذخیره شده در مثانه) را در حین تخلیه آلت تناسلی و اسپرم (تولید شده در بیضه) را در حین انزال به خارج از آلت تناسلی میبرد.
که با معاینه دیجیتال رکتوم قابل بررسی است.
سرطان پروستات نوعی سرطان است که در غده پروستات ایجاد می شود.
این دومین عامل مرگ و میر ناشی از سرطان در مردان می باشد.
رشد در پروستات می تواند خوش خیم (نه سرطانی) یا بدخیم (سرطان) باشد.
رشد خوش خیم (مانند هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH):
- به ندرت تهدیدی برای زندگی هستند.
- به بافت های اطراف آنها حمله نمی کند.
- به سایر قسمت های بدن سرایت نمی کند.
- قابل برداشتن است و می تواند بسیار آهسته رشد کند (اما معمولاً دوباره رشد نمی کند)
رشد بدخیم (سرطان پروستات):
- ممکن است گاهی تهدیدی برای زندگی باشد
- می تواند به اندام ها و بافت های مجاور (مانند مثانه یا راست روده) گسترش یابد.
- می تواند به سایر قسمت های بدن (مانند غدد لنفاوی یا استخوان) گسترش یابد (متاستاز).
- اغلب می توان آن را حذف کرد، اما گاهی اوقات دوباره رشد می کند.
سلول های سرطانی پروستات می توانند با جدا شدن از تومور پروستات پخش شوند.
آنها می توانند از طریق رگ های خونی یا غدد لنفاوی برای رسیدن به سایر قسمت های بدن حرکت کنند.
پس از انتشار، سلول های سرطانی ممکن است به بافت های دیگر بچسبند و رشد کنند تا تومورهای جدیدی را تشکیل دهند و به جایی که فرود می آیند آسیب می رسانند.
هنگامی که سرطان پروستات از محل اصلی خود به قسمت دیگری از بدن گسترش می یابد، تومور جدید دارای همان نوع سلول های غیر طبیعی و همان نام تومور اولیه (اصلی) است.
به عنوان مثال، اگر سرطان پروستات به استخوان ها گسترش یابد، سلول های سرطانی موجود در استخوان ها در واقع سلول های سرطانی پروستات هستند.
این بیماری سرطان پروستات متاستاتیک است نه سرطان استخوان.
به همین دلیل، به عنوان سرطان پروستات در استخوان درمان می شود.
برای درک سرطان پروستات، دانستن نحوه عملکرد طبیعی پروستات کمک می کند.
عوامل خطر سرطان پروستات چیست؟
عوامل خطر شامل سن، سابقه خانوادگی، قومیت و رژیم غذایی است.
سرطان پروستات با معاینه دیجیتال رکتوم، آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) و بیوپسی پروستات تشخیص داده می شود.
علائم ممکن است شامل موارد زیر گردد:
- نیاز مکرر به ادرار کردن
- بی اختیاری ادرار و درد
- خون در ادرار
- خستگی و موارد دیگر
- انتظار هوشیارانه
- عمل جراحي
- تابش و تشعشع
- سرما درمانی
پیش آگهی و درمان به مرحله بندی سرطان بستگی دارد و سایر استراتژی های مدیریتی در دسترس هستند.
تحقیقات و آزمایشات بالینی در تلاش برای یافتن درمان های جدید و بهتر برای سرطان پروستات هستند.
علائم و نشانه های سرطان پروستات
اکثر مردان مبتلا به سرطان پروستات هیچ علامتی ندارند.
این به ویژه در مورد سرطان پروستات اولیه صادق است.
علائم معمولاً زمانی ظاهر می شوند که تومور باعث درجاتی از انسداد ادرار در گردن مثانه یا مجرای ادرار شود.
علائم معمول شامل مشکل در شروع و توقف جریان ادرار، افزایش تکرر ادرار و درد در هنگام ادرار است.
این علائم معمولاً به عنوان علائم ادراری “تحریک کننده” یا “ذخیره ای” شناخته می شوند.
جریان ادرار ممکن است کاهش یابد (احتباس ادرار)، یا ممکن است به سادگی چکه کند و احساس پر بودن مثانه بعد از ادرار نیز ظاهر شود.
این علائم معمولاً به عنوان علائم ادراری “تخلیه” یا “انسدادی” شناخته می شوند.
قابل ذکر است که این علائم به خودی خود وجود سرطان پروستات را در هیچ فردی تایید یا لزوماً منعکس نمی کند.
اگر سرطان باعث انسداد مزمن (طولانی مدت) یا پیشرفته تر شود، مثانه ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد و بیشتر مستعد عفونت های مکرر دستگاه ادراری (UTI) باشد.
علائم نادری که ممکن است گهگاه در زمان پیشرفت سرطان ظاهر شوند، ممکن است شامل خون در ادرار (هماچوری)، انزال دردناک و ناتوانی جنسی (ناتوانی در نعوظ) باشد.
اگر سرطان به اندامهای دوردست گسترش یافته باشد (متاستاز)، علائم ممکن است شامل خستگی، ضعف و کاهش وزن باشد.
متاستاز به استخوانها میتواند باعث درد عمیق استخوان، بهویژه در لگن و پشت یا حتی شکستگی استخوان در اثر ضعیف شدن استخوان شود.
عوامل به وجود آمدن سرطان پروستات
عواملی که منجر به سرطان پروستات می شود عبارتند از:
- سن
- منشاء قومی
- سابقه خانوادگی
- رژیم غذایی
- عفونت
- کادمیوم
- سلنیوم و ویتامین E
- ویتامین سی
عواملی که با سرطان پروستات مرتبط نیستند:
- هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)
- وازکتومی
- فعالیت جنسی
راه های درمان سرطان پروستات
درمان های سرطان پروستات به طور کلی در اکثر مردان موثر است؛ بسته به شدت بیماری، گزینه های درمانی متفاوتی نشان داده می شود.
درمان سرطان پروستات موضعی شامل موارد زیر است:
- نظارت فعال
- پروستاتکتومی رادیکال
- پرتو درمانی
- کرایوتراپی و هایفو
درمان بیماری پیشرفته شامل موارد زیر است:
- درمان هورمونی
- شیمی درمانی
ترکیبی از عوامل شدت بیماری یا پیش آگهی (از جمله احتمال مرگ در اثر بیماری) را مشخص می کند.
به طور خاص این عوامل عبارتند از:
- مرحله تومور، با وسعت بیماری (محلی در مقابل پیشرفته) که با مرحله بندی TNM تعیین می شود.
- درجه تومور، که توسط پاتولوژیست ها در مورد بیوپسی ها یا نمونه های جراحی ارائه شده توسط نمره گلیسون تعریف شده است.
- مقدار PSA (آزمایش خون آنتی ژن اختصاصی پروستات).
برنامه درمانی یک مرد باید متناسب با مورد فردی او باشد و ممکن است بر اساس انتظارات، نیازهای خاص و احساسات او در مورد گزینه های مختلف موجود تنظیم شود.
مهم است که یک مرد برنامه درمانی خود را با تیم پزشکی خود و به طور خاص با اورولوژیست ویا انکولوژیست (متخصص سرطان) درک کرده و در مورد آن صحبت کند.