واریکوسل زمانی اتفاق می افتد که رگ های موجود در کیسه بیضه، به دلیل اختلال در خونرسانی بزرگ می شوند، ولی بدلیل نقص در دریچه های این عروق جریان گردش خون به بیضه کاهش می یابد.
این اختلال از بیماری های مردانه محسوب می شود و منجر به کاهش تولید و کیفیت و قدرت باروری اسپرم می شود که برخی موارد می تواند باعث ناباروری مردانه و کوچک شدن بیضه ها شود.
این بیماری بسیار شایع است که نوجوانان 20 درصد و مردان بزرگسال 15 درصد درگیر می شوند.
در مردان مبتلا به ناباروری اولیه و بروز مشکلات باروری، میزان شیوع واریکوسل به حدود 35 تا 44 درصد می رسد.
اما بیشترین شیوع سنی این اختلال در آقایان بین 15تا25 سال می باشد.
زیر 10 سال بندرت دیده می شود.
واریکوسل عمدتا سمت چپ را درگیر می کند که به علت یکسان نبودن آناتومی سمت راست با چپ است.
به ندرت واریکوسل در هر دو بیضه رخ می دهد اما امکان آن صفر نیست.
همه ی انواع واریکوسل ها نمی توانند بر تولید اسپرم تاثیر گذارند.
این اختلال اصولا با درد همراه نیست.
آسیب بیضه در افراد مبتلا به واریکوسل
نظریه های مختلف برای مبتلا شدن افراد به واریکوسل وجود دارد.
افزایش دمای ورید های بیضه، همچنین کم شدن جریان خون در بیضه، اکسیژن رسانی نامنظم و همچنین انتقال مواد به قدرت بیضه ها و ترکیبی از آنها می باشد.
واریکوسل می تواند باعث کم شدن رشد بیضه و در نهایت کوچک شدن بیضه ها گردد و همچنین ممکن است با استفاده از اسپرم مسیر حرکت آنها از بین برود و باعث زود انزالی شود و توانایی فرد از بین ببرد.
مردان باید برای بیماری های مختلف به پزشک مراجعه کنند و در اولین مراجعه تقریباً تمام منی مورد بررسی قرار می‌گیرد و آزمایش به صورت تخصصی صورت می‌گیرد.
معاینه با دست در حالت ایستاده صورت می‌گیرد سپس فرد دراز می‌کشد و در حالت خوابیده بیضه ها را اندازه گیری می کند.
سپس سونوگرافی شکم و لگن برای بررسی های بیشتر صورت می گیرد تا شدت واریکوسل را مشخص کنند.
یکی از بهترین معاینات برای تشخیص واریکوسل سونوگرافی است و به وسیله ان مشخص می شود که اندازه پیچ خوردگی چقدر است.
باعث می شود که گردش خون در بیضه ها افزایش پیدا کند.
درجه بندی واریکوسل
ابتدا درجه واریکوسل را اندازه گیری می کنند
درجه یا گرید صفر که کوچکترین نوع واریکوسل است و در معاینات فیزیکی توسط پزشک احساس نمی شود و باید سونوگرافی انجام داد.
درجه اول که باز هم توسط پزشک دیده نمی شود و باید حتما مانور والسالوا انجام دهید، در هنگام زور زدن انحراف ها به وجود می ایند.
درجه دوم که در حالت ایستاده قابل لمس هست ولی دیده نمی شود.
درجه سوم هم که بزرگترین نوع واریکوسل است در حالت ایستاده قابل مشاهده هستند.
بسیاری از بیماران زمانی که می فهمند به واریکوسل مبتلا شده‌اند استرس می گیرند و نمی توانند فعالیت جنسی انجام دهند.
اما امروزه با پیشرفت علم پزشکی بسیاری از راه ها برای درمان واریکوسل به وجود آمده است که به از بین بردن آن کمک فراوانی می‌کند.
با استفاده از روش های جراحی بسیاری از آنها به صورت قطعی درمان می شوند.
تصمیم گیری برای عمل وازکتومی
اگر عوامل زیر را داشتید حتماً عمل وازکتومی را انجام دهید:
- شدت زیاد واریکوسل
- بالا بودن سن
- وضعیت باروری بسیار ضعیف
- واریکوسل با گرید دو یا سه
- اختلال در آزمایش منی و اسپرم
حتماً این کار یعنی عمل وازکتومی را انجام دهید.
با استفاده از این عمل افرادی که قصد بچه دار شدن هم ندارند می توانند اقدام به پیشگیری قبل از بارداری کند.
بنابراین با استفاده از این عمل شما احتمال اینکه بارور شوید بسیار زیاد است و شما به راحتی می توانید باروری خود را تضمین کنید.
علائم واریکوسل
واریکوسل گشاد شدن وریدهای شبکه پامپینی فوروس در کیسه بیضه است.
این وضعیت اغلب بدون علامت است، اما برخی از افراد علائم خاصی را بروز می دهند.
مهمترین علائم واریکوسل عبارتند از:
درد و ناراحتی در بیضه ها:
درد واریکوسل معمولاً خفیف تا متوسط است و به عنوان درد شدید، کششی یا تیراندازی در بیضه ها توصیف می شود.
درد ممکن است در طول روز به خصوص پس از فعالیت بدنی یا ایستادن طولانی مدت بدتر شود و با استراحت بهبود یابد.
احساس سنگینی یا تورم در کیسه بیضه:
برخی افراد احساس می کنند که بیضه هایشان سنگین است یا کیسه بیضه شان متورم و بزرگ شده است.
این وضعیت به دلیل افزایش فشار در وریدهای متسع رخ می دهد.
آشکار شدن وریدهای کیسه بیضه:
در موارد پیشرفته، واریکوسل ممکن است به صورت وریدهای پیچ خورده و برجسته در کیسه بیضه ظاهر شود.
این رگ‌ها معمولاً در هنگام ایستادن بیشتر دیده می‌شوند و به وضوح زیر پوست احساس می‌شوند.
کاهش اندازه بیضه (آتروفی بیضه):
واریکوسل باعث کوچک تر بیضه می شود.
این کاهش اندازه ممکن است به دلیل اختلال در جریان خون و تأثیر منفی بر تغذیه و اکسیژن رسانی به بافت های بیضه رخ دهد.
مشکلات باروری:
در برخی موارد، واریکوسل می تواند منجر به کاهش کیفیت اسپرم و مشکلات باروری شود.
این وضعیت می تواند با کاهش تعداد اسپرم، تحرک کم اسپرم یا تغییرات غیر طبیعی در شکل و ساختار آنها همراه باشد.
بدتر شدن علائم در طول زمان:
اگر درمان نشود، علائم واریکوسل ممکن است در طول زمان بدتر شود.
درد و ناراحتی افزایش می یابد و مشکلات باروری آشکارتر می شود.
عدم وجود علائم در برخی افراد:
در بسیاری از موارد، واریکوسل بدون علامت است و تنها در طی معاینه پزشکی یا به دلیل بررسی مشکلات باروری تشخیص داده می شود.
تشخیص واریکوسل در خانه از روی علائم (تشخیص واریکوسل توسط خود فرد)
تشخیص دقیق واریکوسل تنها توسط پزشک با استفاده از معاینات فیزیکی و ابزارهای تشخیصی امکان پذیر است.
برخی علائم و نشانه ها وجود دارد که می تواند شما را به واریکوسل مشکوک کند.
اگرچه این علائم نمی توانند به طور قطعی واریکوسل را در خانه تشخیص دهند، اما می توانند دلیلی برای مراجعه به پزشک باشند.
این علائم عبارتند از:
درد یا ناراحتی در ناحیه بیضه:
درد یا ناراحتی مبهمی که معمولاً در یک طرف (معمولاً سمت چپ) بیضه احساس می شود، ممکن است نشان دهنده واریکوسل باشد.
این درد ممکن است پس از فعالیت های سنگین یا در پایان روز تشدید شود.
سنگینی در کیسه بیضه:
برخی افراد در کیسه بیضه خود احساس سنگینی می کنند که می تواند یکی از علائم واریکوسل باشد.
وریدهای برجسته در کیسه بیضه:
در برخی موارد، واریکوسل ممکن است به صورت وریدهای متسع و پرپیچ و خم دیده یا احساس شود که شبیه یک کیسه کرم است.
این رگ ها معمولاً در هنگام ایستادن بیشتر دیده می شوند.
کاهش اندازه بیضه:
در برخی موارد، واریکوسل می تواند باعث کوچک شدن بیضه در سمت آسیب دیده شود.
این کاهش اندازه ممکن است در طول زمان رخ دهد.
احساس گرما یا تورم در کیسه بیضه:
گاهی اوقات ممکن است افراد در ناحیه کیسه بیضه احساس گرما یا تورم کنند که می تواند نشانه واریکوسل باشد.
درمان واریکوسل
تاکنون داروی خاصی برای درمان واریکوسل و درد بیضه معرفی نشده است.
برخی از مسکن‌ها برای از بین بردن درد ناشی از آن کارساز هستند.
بهترین روش برای درمان و از بین بردن این بیماری، جراحی است.
این روش نیز با تشخیص پزشک اورولوژی انجام می‌گیرد.
سه روش کلی برای جراحی واریکوسل وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
- جراحی واریکوسلکتومی
- جراحی لاپاراسکوپیک
- آمبولیزاسیون پوستی
جراحی واریکوسلکتومی
در اتاق عمل و با بی‌حسی یا بیهوشی انجام می‌شود.
از طریق کشاله ران و یا زیر شکم جراحی را انجام می شود.
درد حاصل از این عمل جراحی به‌صورت خفیف است و بیمار می‌تواند پس از چند روز استراحت فعالیت‌های خود را انجام دهد.
جراحی لاپاراسکوپیک
برش کوچکی در ناحیه شکم ایجاد می شود و ابزار مخصوص جراحی را در آن برش وارد می‌کند.
سپس درمان گرفتگی رگ‌ها و اعمال دیگر را انجام می‌دهد.
آمبولیزاسیون پوستی
این روش از جراحی توسط رادیولوژیست انجام می‌شود.
برای این کار یک لوله باریک و مخصوص وجود دارد که رادیولوژیست آن را وارد رگ کشاله ران یا گردن می‌کند و سپس از اشعه ایکس استفاده می‌کند تا رگ‌های بزرگ شده را مشاهده کند.
بعد از مشاهده رگ‌ها، فنر مخصوص داخل لوله باز می‌شود تا رگ‌های تشخیص داده شده توسط پزشک بسته شوند.
با این عمل واریکوسل بیمار کوچکتر می‌شود.
مراقبت پیش و پس از عمل برای درمان واریکوسل
باید قبل و بعد از عمل اتفاقاتی صورت بگیرد و قبل از انجام عمل باید موهای ناحیه تناسلی و بالای آن صبح عمل تراشیده شود.
همچنین از ساعت هشت شب روز قبل بیمار چیزی نخورد.
بیهوشی از کمر و نخاع صورت می‌گیرد ولی بیهوشی کامل صورت نمی‌گیرد.
قبل از آن اگر بیماری خاصی دارید باید به پزشک بگویید.
مدت زمان مختلف عمل بستگی به عوامل مختلف دارد.
همچنین بعد از عمل فرد باید 2 تا ۱۴ روز استراحت کند.
از انجام کارهای فیزیکی و سنگین خودداری نماید زیرا باعث می شود که به بیضه ها فشار زیادی وارد شود.
عوارض واریکوسل
واریکوسل در صورت عدم درمان و پیگیری صحیح ممکن است منجر به عوارضی شود.
مهمترین عوارض واریکوسل عبارتند از:
ناباروری (کاهش باروری):
یکی از جدی ترین عوارض واریکوسل تاثیر آن بر باروری مردان است.
واریکوسل می تواند کیفیت اسپرم را کاهش دهد که شامل کاهش تعداد اسپرم، تحرک کم و شکل غیر طبیعی اسپرم می شود.
علت اصلی این مشکل احتمالاً افزایش دمای بیضه ها و تغییر جریان خون است که بر تولید اسپرم تأثیر می گذارد.
حدود 35 تا 40 درصد از دلیل ناباروری آقایان واریکوسل است.
آتروفی بیضه (کوچک شدن بیضه):
واریکوسل ممکن است اندازه و حجم بیضه ها را کاهش دهد.
کاهش اندازه بیضه ها می تواند به دلیل آسیب به بافت های آن باشد که در نتیجه اختلال در خون رسانی و افزایش دما رخ می دهد.
در این حالت ممکن است بیضه آسیب دیده کوچکتر و نرمتر از بیضه سالم شود.
درد و ناراحتی:
واریکوسل می تواند منجر به درد مداوم و ناراحت کننده در بیضه ها شود که معمولاً با فعالیت بدنی یا ایستادن طولانی مدت بدتر می شود.
این درد ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد و در برخی موارد کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
اختلالات هورمونی:
برخی مطالعات نشان داده اند که واریکوسل می تواند منجر به تغییراتی در سطح هورمون های جنسی مردانه مانند تستوسترون شود.
این تغییرات هورمونی ممکن است بر عملکرد جنسی و سایر جنبه های سلامت عمومی تأثیر بگذارد.
تاثیرات روانی:
نگرانی در مورد مشکلات و تشخیص ناباروری، درد و ظاهر واریکوسل ممکن است باعث استرس و اضطراب شود.
این عوامل روانی می توانند بر زندگی فرد تأثیر منفی بگذارند و منجر به کاهش اعتماد به نفس و مشکلات عاطفی شوند.
عوارض جراحی واریکوسل
عمل جراحی واریکوسل ممکن است عوارض مختلفی داشته باشد.
بعد از عمل ممکن است قسمتی که عمل شده است درد و خونریزی کند.
همچنین خون مردگی در ناحیه بیضه و آلت تناسلی به وجود بیاید و باعث بی حسی در اطراف بیضه ها گردد.
ممکن است یک تا دو ماه فرد نتواند رابطه جنسی برقرار کند.
بخیه هایی که زده می شود ممکن است عفونت کند بنابراین افراد باید تمام کارهایی که انجام می دهد را زیر نظر پزشک انجام دهد.
برای این عملی باید یکسری مراقبت ها را انجام دهد، به عنوان مثال:
از خوردن غذاهای سفت پرهیز کند. اگر در خوردن غذاهای سفت زیاده روی کنند مشکل یبوست پیدا می کند که یبوست باعث به هم خوردن عمل بیضه می گردد و درد فراوانی برای فرد به همراه دارد.
عوارض که ممکن است رخ دهد این است که فرد ممکن است برای همیشه نابارور شود و همچنین اگر رابطه جنسی محافظت نشده ای داشته باشند نمی توانند به راحتی باردار شود.
کوچک کردن بیضه ها از دیگر عوامل واریکوسل می باشد که باعث تغییر در حجم بیضه ها می گردد.
تعادل هورمونی و سلامت مردان ممکن است بعد از این عمل از بین برود و ph در اندام تناسلی بالا رود و بر اندازه تستسترون ها اثر زیادی بگذارد.
کاندیدای مناسب برای جراحی واریکوسل
افراد مختلف کاندیدای مناسب برای جراحی واریکوسل و رفع ناباروری مردان هستند، به عنوان مثال:
- اگر حجم بیضه ها نسبت هم دیگر تغییر پیدا کند و قرینه نباشد
- زمانی که فرد احساس می کند در رابطه جنسی ضعف دارد
- اگر حجم یکی از بیضه ها به نسبت دیگری حدود 25% کاهش داشته باشد
- درصورتی که اسپرموگرام فرد دچار اختلال شده باشد.
- مشاهده اخلالاتی در آزمایش های فرد مجرد
- زمانی که بیضه از حالت سفت به حالت شل تبدیل شود
- اختلالات فراوانی در بدن افراد به وجود بیاید که نتواند به راحتی ترشح منی را انجام دهد
اورولوژیست و درمان واریکوسل
اورولوژی (متخصص دستگاه ادراری و تناسلی) نقش مهمی در تشخیص و درمان واریکوسل دارد.
واریکوسل گشاد شدن وریدهای مشبک در کیسه بیضه (وریدهای پامپینی فوروس) است که شبیه به وریدهای واریسی است و می تواند بر باروری و عملکرد بیضه تأثیر بگذارد.
- معاینه فیزیکی: متخصص اورولوژی با معاینه دقیق و لمس کیسه بیضه می تواند وجود واریکوسل را تشخیص دهد. در مواردی که واریکوسل کوچک است، ممکن است از بیمار خواسته شود که در حالت ایستاده و زور زدن (مانند سرفه) معاینه را انجام دهد.
- سونوگرافی داپلر: در صورت نیاز به تایید دقیق تری، سونوگرافی داپلر انجام می شود که به متخصص اجازه می دهد تا جریان خون وریدهای بیضه را بررسی کرده و بزرگ شدن آنها را تشخیص دهد.
