به یکسری تغییرات طبیعی ایجاد شده در بدن بوسیله هورمون ها و مراحل ریختن دیواره های رحم و تخلیه شدن آن به صورت ماهیانه چرخه قائدگی می گویند.

این چرخه حاوی اطلاعات مهمی در مورد سلامت جسمی شما است.

اگر شما در طول مدت زمان بلوغ تا زمان یائسگی دارای یک پریود خوب و منظم باشید یعنی بدن شما سالم بوده و دارای عملکرد منظم و طبیعی است.

در صورتی که اگر قائدگی هایتان به صورت نامنظم بوده و دارای درد باشد زنگ هشداری برای یک مشکل جدی در بدن شما خواهد بود.

حتی این مشکلات می تواند باعث به وجود آمدن مشکلاتی در روند طبیعی بارداری برای شما باشد.

آگاهی درمورد چرخه قائدگی و چگونگی منظم کردن قاعدگی بسیار مهم است پس سعی کنید در مورد نحوه محاسبه و اهمیت زیاد آن بر سلامتی خود آگاهی پیدا کنید، پس با ما همراه باشید.

چرخه قائدگی چیست؟

تغییراتی است که در بدن زنان رخ می دهد و احتمال بارداری آن ها را در یک ماه ایجاد می کند و به زبان ساده تر یک روند بارداری را امکان پذیر می کنند.

در صورت باردار نشدن فرد دیواره های رحم به صورت ماهانه شروع به ریزش و تخلیه کرده و پریودی برای فرد رخ می دهد.

این چرخه منجر به ۳ چرخه دیگر در بدن خانم ها می شود مثل:

چرخه تخمک گذاری زمانی که یک تخمک بالغ شده از تخمدان رها شود تا بتواند خود را به اسپرم برساند و بارور شود تخمک گذاری رخ می دهد و حدوداً روز ۱۴ام هر سیکل قائدگی ۲۸روزه این اتفاق رخ می دهد‌.

هر گاه که چرخه قائدگی اتفاق می افتد رحم شرایط خوب مناسبی را برای تخمک لقاح یافته ایجاد می کند.

در زمانی که چرخه قائدگی اتفاق می افتد دهانه رحم شرایط را برای ورد اسپرم و رساندنش به تخمک مهیا می کند.

در طول چرخه قاعدگی چه اتفاقی می افتد؟

چرخه ی قاعدگی و تخمک گذاری توسط هورمون ها کنترل می شود. در هر چرخه قاعدگی بالا رقتن سطح استروژن موجب رشد و آزاد شدن تتخمک می شود.

در این زمان دیواره رحم شروع به ضخیم شدن می کند، در نیمه دوم سیکل قاعدگی پروژسترون به رحم کمک می کند برای لانه گزینی جنین آماده شود.

بعد از آزاد شدن تخمک به سمت لوله های فالوپ حرکت می کند و اگر حاملگی اتفاق نیفتد تخمک دوباره جذب بدن می شود.

به دنباله کم شدن سطح استروژن و پروژسترون پوشش داخلی دیواره رحم از بین می رود و از بدن به صورن خون پریودی خارج می گردد.

جالب است بدانید از آزاد شدن تخمک تا شروع پریود13 تا 16 روز طول می کشد.

در ادامه بخش های مختلف اندام تناسلی بانوان را بررسسی می کنیم.

• در تخمدان ها تخمک ذخیره شده و آزاد می شود
• رحم قسمتی از بدن است که تخمک بارور شده لانه گزینی انجام داده و جنین رشد می کند.
• لوله های فالوپ لوله هایی نازک هستند که تخمدان هارا به رحم متصل می کنند.
• دهانه رحم نیز ورودی رحم از واژن است.

از چه سنی سیکل قاعدگی شروع می‌شود؟

به طور معمول سیکل قاعدگی در دختران از 12 سالگی شروع می شود البته سن شروع قاعدگی در برخی از دختران ممکن است 8 سالگی و در برخی دیگر بسته به شرایط ژنتیکی 16 سالگی باشد.

چرخه های قاعدگی تا یائسگی ادامه می یابد و قاعدگی در حدود 50 سالگی متوقف می شود.

در یائسگی تولید و آزادسازی تخمک از تخمدان ها و فعالیت دستگاه تناسلی متوقف می شود.

علائم چرخه قاعدگی

• وجود حساسیت در سینه‌ها
• وجود نفخ شکمی
• بروز سردرد
• بروز آکنه پوستی
• گرفتگی عضلات شکم
• ابتلا به اسهال و یبوست
• احساس کمردرد
• اختلال در خواب
• نوسانات خلقی
• احساس خستگی
• تنش یا اضطراب
• کاهش تمرکز

تغییرات رحم در چرخه قائدگی

لایه داخلی رحم بوسیله استروژن ساخته می شود و پس از اینکه تخمک رها شد، پروژسترون در اواسط چرخه زیاد شده و بوسیله استروژن باعث حفظ ضخامت در لایه داخلی رحم می شود و زمینه را برای انجام تخمک گذاری آماده می کند.

کم شدن اندازه پروژسترون و استروژن در بدن بانوان باعث ریزش لایه ایجاد شده، شده و فرد به خونریزی می افتد.

چرخه ی قاعدگی منجر به وقوع سه چرخه در بدن می‌گردد که عبارتند از:

چرخه‌ی تخمک‌گذاری

هنگامی که تخمک به بلوغ می رسد و آزاد می شود تخمک گذاری رخ می دهد.

چرخه‌ی رحم

هنگامی که رحم شرایط مناسب برای تخمک لقاح‌یافته و ایجاد ساختار بلاستوسیست پیدا می کند.

چرخه‌ی دهانه‌ی رحم

زمانی که اسپرم اجازه ورود برای رسیدن به تخمک را پیدا می کند و باعث تشکیل زیگوت می شود.

پریود چیست؟

زمانی که لایه های داخلی رحم دچار ریزش می‌شوند خونریزی رخ می دهد که از رحم و واژن به بیرون از بدن هدایت می گردد و بین ۳ تا ۷روز زمان می برد و طول می کشد.

اگر فرد میزان خونریزیش از ۳ روز کمتر و از ۷روز بیشتر شد یا خونریزی زیاد از حدی داشت باید علت آن را جویا شود چون این شرایط طبیعی نیست و جای نگرانی برای فرد دارد.

تخمک گذاری زمانی شروع می شود و رخ می دهد که یک تخمک بالغ از تخمدان ها رها گردد و از طریق لوله فالوپ خودش را به رحم برساند.

تخمک ۳ تا ۴ روز در لوله های فالوپ قرار می گیرد که در این زمان جداره رحم زخیم تر است.

در طول زمان تخمک گذاری تخمکی که آزاد می شود فقط مدت زمانی ۲۴ ساعت زمان دارد تا زنده بماند و اگر در این مدت اسپرم نتواند خودش را به تخمک برساند تخمک بعد از ۱۴ روز با خون قائدگی خارج و دفع می گردد.

حدوداً ۵ روز قبل از تخمک گذاری تا روز تخمک گذاری زنان قدرت باروری دارند و احتمال باردار شدن آنها در ۲روز قبل تا روز تخمک گذاری به بیشترین میزان خود رسیده است.

میزان استروژن بدن زنان در روزهای قبل از تخمک گذاری و یک روز قبل از آن، به بیشترین حد خود می رسد.

با توجه به طول چرخه قائدگی هر زن، روزهای موجود در ماه که خانمها قدرت باروری دارند، متغیر است.

همه خانمها از یک چرخه ۲۸ روزه تا ۳۵ روزه پیروی نمی کنند و چرخه آنها طبق این قانون پیش نمی رود.

گاهی این چرخه مدتش کوتاه تر است.

مراحل چرخه قاعدگی

قاعدگی مراحل مختلفی دارد که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم.

قاعدگی

قاعدگی از روز اول تا پنجم سیکل قاعدگی بانوان طول می کشد.

در صورتی که بارداری اتفاق نیفتد پریودی رخ می دهد و پوشش داخلی دیواره رحم ای بین رفته و خارج می شود.

بیشتر خانم ها بین 3 تا 5 روز خونریزی دارند اما سیکل قاعدگی بین 2 تا 7 روز طبیعی است.

مرحله فولیکولی

این مرحله از روز 6 تا 14 سیکل پریود در نظر گرفته می شود.

در این دوره سطح هورمون استروژن افزایش می یابد و باعث ضخیم شدن تدریجی آندومتر می شود.

از طرفی افزایش FSH یا هورمون محرک فولیکول منجر به رشد فولیکول های تخمدان می شود.

در عرض 10 تا 14 روز، تخمک در یکی از فولیکول های در حال رشد به رشد کامل می رسد.

تخمک گذاری

در صورتی که سیکل قاعدگی شما 28 روزه باشد در روز 14 دهمتخمک گذاری اتفاق می افتد.

در سیکل های طولانی تر یا کوتاه تر 14 روز قبل از پریود بعدی تخمک گذاری اتفاق می افتد.

در این جا هورمون لوتئینیزه کننده موجب می شود که تخمک از فولیکول غالب و تخمدان آزاد شود.

به این مرحله تخمک گذاری می گویند.

لوتئال

اخرین مرحله چرخه قائدگی لوتئال نام دارد.

در این زمان فولیکول تبدیل به جسمی زرد رنگ می گردد که سلول های موجود در آن مقادیر زیادی هورمون استروژن و هورمون پروژسترون از خود ترشح می کنند.

وظیفه پروژسترون در این مرحله تحریک کردن دیواره داخلی رحم است و آن را برای باروری اماده می کند.

اگر بارداری ایجاد شده باشد و رخ داده باشد یعنی تخمک به درون رحم حرکت کرده است و اگر بارداری رخ نداده باشد دیواره ها دچار ریزش می‌شوند و به عبارتی فرد پریود می گردد.

یکسری از خانمها در چرخه قائدگی خود با سندرم پیش از قائدگی مواجه می شوند.

این سندروم به این صورت است که آنها خسته و بی حال هستند و پستان هایشان دچار درد می‌شود.

بعضی ها نیز اختلال های شدید تری در این دوران دارند که به آن اختلال ها، اختلال های پیش از قائدگی می گویند و چیزی حدود ۳ تا ۸ درصد زنان به این اختلال مبتلا هستند.

در روزهای اول پریود بعضی از زنان دچار دردی شدید در قسمت شکم و قسمت کمر و بالای ران ها می شوند که با استفاده کردن از انواع مسکن می توانند آن را آرام کنند.

نحوه محاسبه چرخه قائدگی

این چرخه می تواند اطلاعات بسیاری را راجع به بدن و میزان سلامتی آن به شما ارائه دهد.

به همین دلیل شما باید این را بدانید که چطور این چرخه را دنبال می کنند و به چه مواردی باید توجه لازم را داشته باشید و چنان چه قائدگی نامنظمی دارید چه کارهایی را باید انجام دهید.

برای این کار، شما باید بوسیله یک تقویم چند ماه پشت سرهم تاریخ شروع پریودی و مدت زمان فاصله تا پریود بعدی و انواع جزئیات دوره پریودی خود را یادداشت نمایید تا از منظم یا نامنظم بودن پریودی که دارید آگاه شوید.

با حساب کردن زمان اولین خونریزی تا شروع پریود بعدی خود، طول چرخه قائدگی مشخص می‌شود.

غیر از اینها باید به مواردی دیگری را نیز مورد توجه قرار دهید از جمله باید زمان شروع و پایان پریودی را بدانید.

با یاداشت کردن تاریخ شروع و پایان پریودی در چندین ماه پی در پی، متوجه خواهید شد که سیکل قائدگی که دارید کوتاه است و یا بلند تر از معمول است.

تعیین اندازه و میزان خونریزی

میزان خونریزی خود و شدت کم و زیاد بودن آن را باید یادداشت کنید.

تعداد پد هایی که در طول روز مورد استفاده قرار می گیرد و وجود لختگی خون و مقدار اندازه آن نیز از مطالب مهم است که باید مدنظر قرار بگیرد.

باید به غیر طبیعی بودن خونریزی دقت شود.

باید به این مورد توجه کنید که آیا در فاصله بین دو خونریزی ، لکه بینی یا خونریزی وجود دارد یا نه.

باید به علائم و میزان شدت کم و زیاد درد باید توجه شود.

باید در طول سیکل خود به میزان دردی که تجربه می‌ کنید دقت کنید و ببینید آیا دردی که دارید از حد معمول بیشتر است یا خیر. و آیا این درد به اندازه ای است که شما نتوانید کارهای روزمره خود را انجام دهید.

به وجود انواع تغییرات دیگر در سیکل ماهیانه توجه کنید.

باید به هرگونه تغییر مثل تغییرات خلق و خوی خود توجه کرده و انواع تغییراتی که در بازه زمانی چرخه قائدگی برای شما رخ می دهد را یادداشت نمایید.

تغییرات چرخه قائدگی با بالا رفتن سن

عادات ماهیانه ممکن است با بالا رفتن سن فرد تغییراتی برای فرد به همراه داشته باشد.

مثلا در سالهای ابتدایی پریودی، فرد پریودهای سنگین تری را تجربه کند ولی در دهه های بالاتر در زندگی خود، پریودی های سبک تر همراه با درد کمتر را داشته باشد.

این موضوع کاملا طبیعی است و جای هیچ نگرانی وجود ندارد.

چگونه با دانستن چرخه قاعدگی از بارداری جلوگیری کنیم؟

روش تقویمی یا روش ریتم روشی است که شما با دانستن زمان دقیق تخمک گذاری از بارداری جلوگیری می کنید.

شماابتدا باید طول سیکل خود را پیدا کنید که بین 21 تا 35 روز متغیر است.

تخمک گذاری 2 هفته قبل از شروع شدن قاعدگی بعدی اتفاق می افتد.

مثلا در یک سیکل 28 روزه تخمک گذاری روز 14 ام اتفاق می افتد.

شما باید طول سیکل خود را محاسبه کرده و زمان تخمک گذاری را مشخص کنید.

تخمک 24 ساعت بعد از تخمک گذاری از بین می رود اما اسپرم 5 روز در دستگاه تناسلی زن زنده می ماند.

لذا 5 روز قبل از تخمک گذاری و 24 ساعت بعد از آن زمان باروری محسوب می شود.

اگر می خواهید از بارداری جلوگیری کنید باید در روزهای باروری از رابطه جنسی خودداری کنید.

دلایل بهم ریختن چرخه قائدگی

• بارداری و شیردهی
• کاهش وزن قابل‌توجه
•  ورزش بیش‌ازحد
• اختلال در غذا خوردن مثل بی‌اشتهایی عصبی
• استرس و تولید بیش‌ازحد هورمون کورتیزول
• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
• نارسایی زودرس تخمدان
• بیماری التهابی لگن
• فیبروم رحم و آندومتریوز

بارداری یا قرار داشتن در دوران شیردهی

یکی از اولین علامت های بارداری فرد، پریود نشدن وی در سیکل ماهیانه ای که دارد، است.

همینطور شیردهی نیز ممکن است باعث این شود که فرد تا مدت ها به دوره قائدگی خود باز نگردد و پریود نشود و پریودی با تاخیر همراه باشد.

کاهش شدید وزن یا ورزش کردن زیاد

کم کردن زیاد از حد وزن، وجود بی اشتهایی های عصبی و ورزش کردن زیاد فرد، باعث بهم خوردن تنظیمات سیکل ماهیانه می گردد.

وجود کیست تخمدان

خانم هایی که مبتلا به کیست تخمدان هستند دارای قائدگی هایی بی نظم هستند که این موضوع باعث بر هم خوردن چرخه قائدگی در آنها می شود.

وجود التهابات لگنی

داشتن عفونت های زنانه می تواند باعث ایجاد التهاب در لگن و وجود پریودهای نامنظم برای فرد شود.

داشتن فیبروم های رحمی

به توده های غیر سرطانی که در رحم وجود دارد و باعث ایجاد پریود های سنگین و دردناک برای فرد می شوند، فیبروم رحم می گویند.

هر موقع پریود هایی سخت و پر از درد برای شما وجود داشت، حتما زیر نظر پزشک قرار بگیرید و اگر دلیل آن وجود فیبروم رحم بود سریعتر تحت درمان قرار بگیرید و آن را رفع کنید.

تغییرات پریود در زندگی

چرخه قاعدگی از نوجوانی تا 40 یا 50 سالگی دچار تغییرات می شودم.

در اولین پریود ها قاعدگی فرد سبک تر و کوتاه تر است.

بعد از سه سال از شروع شدن پریود دختران سیکل منظم قاعدگی را مشاهده می گنند.

یک چرخه ی قاعدگی طبیعی داراری ویژگی های زیر است.

• هر 21 تا 35 روز اتفاق می افتد.
• 2 تا 7 روز خونریزی اتفاق می افتد.

با آغاز 20 سالگی سیکل قاعدگی منظم تر می شود.

هرچه به دوران یائسگی نزدیک تر شوید چرخه قاعدگی تغییر کرده و نامنظم تر می شود.

همچنین تغییرات هورمونی در اثر بارداری، شیردهی و زایمان نیز موجب تغییر در چرخه پریود می شود.

چگونه بدانیم که چرخه قاعدگی نامنظم است؟

• اگر دوره هایی که کمتر از 21 روز یا بیشتر از 35 روز هستند.
• از دست دادن سه یا چند دوره متوالی و عدم پریود.
• جریان قاعدگی سنگین تر یا سبک تر از حد معمول است.
• دوره هایی که بیش از 7 روز طول می کشد.
• دوره های همراه با درد، گرفتگی عضلات، حالت تهوع یا استفراغ.
• خونریزی یا لکه بینی بین قاعدگی.

در هنگام مشاهده موارد زیر سریعا به پزشک مراجعه کنید

• چنان چه فرد دارای توقف پریودی به مدت ۳ماه بود و در این مدت باردار نبود.
• درصورتی که همیشه یک چرخه قائدگی منظم وجود داشته ولی خیلی ناگهانی نظم آن بر هم خورده است.
• زمانی که خونریزی بیشتر از ۷روز طول بکشد.
• چنان چه خونریزی شدیدی وجود داشته باشد به گونه ای که فرد مجبور شود در هر دو ساعت بیشتر از یک پد استفاده نماید.
• زمانی که فاصله بین دو پریودی کمتر از ۲۱ روز و یا بیشتر از ۳۵ روز طول بکشد.
• چنان چه فرد مابین دو پریودی خونریزی داشته باشد.
• چنان چه فرد در طول دوره قائدگی خود درد زیادی را متحمل شود.
• اگر فرد به صورت ناگهانی تب و حالت تهوع داشته باشد.